مهم‌ترین نکات مهارت های گفتگو در کودکان
• یادگیری نحوه گفتگو برای رشد و روابط کودکان و داشتن زندگی بهتر حائز اهمیت است.
• می‌توان با صحبت کردن و گوش دادن مداوم به کودکان کمک کرد تا مهارت های گفتگو را در خود افزایش دهند.
• الگوسازی نقش، تشویق و یادآوری، راهنمایی و تمرین به بچه‌ها کمک می‌کنند که مهارت های گفتگو را یاد بگیرند.
• با گفتن از قوانین برای مکالمات مؤدبانه و همچنین عواقب بی‌ادبی می‌توان وسط حرف دیگران پریدن و حاضر جوابی کودکان را مدیریت کرد.
در این متن به موضوعات زیر پرداخته می‌شود:
• مهارت های گفتگو چیستند و چرا اهمیت دارند
• کمک به کودکان برای تقویت مهارت های گفتگو
• مدیریت قطع صحبت دیگران
• برخورد با حاضر جوابی یا پاسخ بی‌ادبانه کودکان
• موارد تأثیرگذار در مهارت های گفتگوی کودکان
مهارت های گفتگو چیستند و چرا اهمیت دارند.
مهارت های گفتگو برای رشد و بهتر زیستن کودکان مهم هستند. به همین دلیل، توانایی کودکان برای گفتگو به آنها کمک می‌کند با هم دوست شوند، شنیده شوند، نیازهای خود را درخواست کنند و روابطی محکم با دیگران برقرار کنند.
مهارت های گفتگو به معنی توانایی خوب حرف زدن و خوب گوش دادن است که شامل موارد زیر است:
• شروع مکالمه، برای مثال با ادای احترام و گفتن «سلام» یا طرح سؤال
• دانستن نحوه جلب توجه به شیوه صحیح، برای مثال با گفتن «ببخشید»
• برقراری ارتباط چشمی
• به نوبت حرف زدن و گوش دادن
• مؤدبانه صحبت کردن
• دانستن زمان قطع کردن صحبت
برای تقویت مهارت های خوب گفتگو کودک شما باید کلمات، جملات ساده و رعایت نوبت را یاد بگیرد و علاوه بر این، از قواعد خانوادگی خود راجع به نحوه صحبت با یکدیگر و با دیگران پیروی کند.
مهارت های گفتگو در کودکان
کمک به کودکان برای تقویت مهارت های گفتگو
کودک از صحبت کردن و گوش دادن به حرف‌های شما چیزهای زیادی درباره گفتگو می‌آموزد. می‌توانید فقط با متوقف کردن صحبت با کودک خود، مهارت های گفتگو را در او تقویت کنید.
همچنین، کودک از طریق مشاهده گفتگوی شما با دیگران این مهارت را فرا می‌گیرد. می‌توانید به او کمک کنید تا مهارت های خوب گفتگو را با حرف زدن با هم صحبت شما، دوستان و بچه ها به روشی که شما مایل هستید، توسعه دهد. برای مثال:
• لبخند بزنید، ارتباط چشمی برقرار کنید و از سلام و احوالپرسی های دوستانه استفاده کنید. مثل گفتن «صبح به خیر» به اعضای خانواده، «خوش آمدید» به مهمانان و «حال شما چطور است؟» به همسایه ها.
• با هم صحبت خود به روش های مثبت گفتگو کنید و تعارض ها را به شکل سازنده مدیریت کنید.
• زمانی که با دیگران صحبت می‌کنید، از زبان بدن و لحن صدا برای نشان دان علاقه و توجه خود بهره ببرید.
• اگر فردی می خواهد با شما صحبت کند و شما در حال گفتگو با تلفن هستید، گوشی را بگذارید. با این روش می‌توانید توجه کاملی به فرد مقابل داشته باشید.
یادگیری نحوه گفتگو و گوش دادن به افراد به زمان و تمرین نیاز دارد. برخی بچه ها به سرعت آن را فرا می گیرند و برخی دیگر ممکن است به تمرین، ترغیب، یادآوری و راهنمایی بیشتری نیاز داشته باشند. برای مثال:
• گفتگو را با کودک خود تمرین کنید و به نوبت سؤال بپرسید و به پاسخ ها گوش دهید.
• کودک خود را ترغیب کنید. مثلاً بگویید: «لطفاً از مادربزرگ خود به خاطر بردنت به پارک تشکر کن.»
• زمانی که نیاز باشد از یادآورهای ملایم و واضح استفاده کنید. مثلاً بگویید: «لطفاً وقتی داری با من صحبت می‌کنی، به من نگاه کن.»
• درباره اینکه کودک شما چطور می‌تواند یک گفتگو را درباره علایق شخص دیگر شروع کند، پیشنهاد دهید. مثلاً بگویید: «عمو یک ماشین نو خریده است. اگر درباره ماشینش از او سؤال کنی خوشحال می‌شود.»
• کودک خود را راهنمایی کنید. مثلاً بگویید: «وقتی من دارم با کسی صحبت می‌کنم، باید اول بگویی ببخشید و بعد صبر کنی تا من برای شنیدن حرف تو آماده شوم.»
• درباره اینکه وقتی با فرد جدیدی ملاقات می کنند چه چیزی می‌توانند بگویند، به آنها پیشنهاد بدهید. مثلاً ممکن است به کودک خود آموزش دهید تا بگوید: «سلام اسم من ورونیکا است. من در خانه یک کبوتر دارم. آیا شما حیوان خانگی دارید؟»
• زمانی که ارتباط خوبی برقرار می‌کنند از آنها تعریف و تمجید کنید. این کار باعث می‌شود تا بخواهند ادامه دهند. مثلاً بگویید: «من روشی را که تو منتظر می‌مانی تا صحبتم تمام شود و بعد شروع به حرف زدن می‌کنی خیلی دوست دارم.» یا «در حال حاضر واقعاً کار خوبی کردی و از لطفت متشکرم.»
ممکن است درباره صحبت کردن و گفتگوی مؤدبانه قوانینی وضع کنید. مهم است که با کودک خود درباره قوانین صحبت کنید تا انتظارات شما را درک کند. اگر کودکتان جواب شما را می‌دهد یا با بی ادبی صحبت می‌کند، از عواقب این کارها برایش بگویید.
بچه ها از طریق بازی بهتر یاد می‌گیرند. بنابراین، بازی وانمود کردن می‌تواند روشی سرگرم کننده برای رشد و تمرین مهارت های گفتگو باشد. مثلاً بگویید: «بیایید وانمود کنیم که تو مامان هستی و داری با تلفن صحبت می‌کنی و من هم پسر کوچولو هستم. اگر بخواهم با تو صحبت کنم باید چه کاری انجام دهم؟» برای گفتگوی ساختگی درباره چیزهای خنده دار، جالب و حتی بچه گانه می‌توانید از اسباب بازی یا عروسک استفاده کنید.
مهارت های گفتگو با کودکان
مدیریت قطع صحبت دیگران
قطع کردن حرف دیگران معمولاً وقتی اتفاق می‌افتد که کودکان نمی توانند اصرار خود را برای صحبت کردن کنترل کنند. اما اگر حالت اضطراری وجود نداشته باشد، مهم است به کودک خود کمک کنید تا یاد بگیرد منتظر بماند. اجازه دادن به دیگران برای اتمام آنچه در حال گفتن یا انجام دادن است، بخشی از ارتباطات مثبت است و به کودکان کمک می‌کند تا با دیگران روابط دوستانه ای داشته باشند.
روش شما برای مدیریت قطع کردن صحبت دیگران به سن و مرحله رشدی کودکتان بستگی دارد. مثلاً ممکن است برای بچه های کوچک تر و بچه هایی که نیازهای خاصی دارند درک اینکه باید بگویند «ببخشید» و منتظر پاسخ شما بمانند دشوار باشد. کودکان پیش دبستانی ممکن است بتوانند قبل از اینکه به آنها توجه کنید از عهده فقط «یک لحظه صبر کن» سریع بربیایند. بچه مدرسه ای ها باید بتوانند بیشتر منتظر بمانند.
نکات کلی زیر برای مدیریت قطع کردن صحبت به بیشتر بچه ها کمک خواهد کرد:
• به کودک خود اجازه دهید بداند چه زمانی صحیح است تا بتواند حرف زدن شما را با عجله قطع کند. برای مثال، اگر اتفاق خطرناک یا فوری در حال وقوع است، باید اجازه داده شود تا او وسط حرفتان بپرد.
• به کودک خود آموزش دهید وقتی در حال صحبت هستید و لازم است چیزی بگوید، دست‌های خود را روی بازوی شما قرار دهد. سپس شما می‌توانید دست خود را روی سرش بگذارید تا بفهمد که متوجه شده اید. وقتی کودک شما بزرگ تر می‌شود و می‌دانید که می‌تواند منتظر بماند، سعی کنید تمام یا برخی از این ایده ها را برای قطع صحبت مدیریت کنید:
• قانون خانوادگی درباره قطع گفتگو را به او یادآوری کنید. سپس به گفتگوی خود ادامه دهید تا زمانی که کودک شما بگوید «ببخشید» یا از اشاره غیر کلامی استفاده کند.
• وقتی کودک شما «ببخشید» می‌گوید، سعی کنید با توجه سریع خود به او پاداش بدهید. کودک شما خواهد دید که وقتی کار درستی انجام دهد، آنچه را می‌خواهد به دست می‌آورد.
• وقتی فرزندتان «ببخشید» می‌گوید و برای جلب توجه شما منتظر می‌ماند، او را تحسین کنید. این عمل او را تشویق می‌کند تا به صحبت کردن به این روش ادامه دهد. برای مثال بگویید: «قبل از اینکه برای عروسکت درخواست کمک کنی، منتظر ماندی تا گفتگوی تلفنی من تمام شود. آفرین!»
• اگر تماس تلفنی یا فعالیت مهمی دارید که واقعاً امکان قطع کردن آن وجود ندارد، سعی کنید توجه او را با برخی از اسباب بازی های خاص یا یک فعالیت جالب منحرف کنید.
مهارت های گفتگو با کودکان
برخورد با حاضر جوابی یا پاسخ بی ادبانه کودکان
وقتی شما محدودیت هایی را تعیین می‌کنید، دستورالعمل هایی را ترتیب می‌دهید یا عواقبی را در نظر می‌گیرید، ممکن است کودکان مخالفت کنند. برای مثال، ممکن است از لحن بی ادبانه ای استفاده کنند، بحث کنند یا سعی کنند در زمان نامناسبی گفتگو و مذاکره کنند. شما می‌توانید این رفتار را به روشی سازنده مدیریت کنید و احتمال وقوع آن را به مرور زمان کاهش دهید. اگر فرزندتان با بی ادبی پاسخ شما را می‌دهد، در اینجا روش هایی آمده است که ممکن است کمک کننده باشند:
• به آرامی پاسخ دهید و قوانین خانوادگی درباره صحبت مؤدبانه و رفتار محترمانه با یکدیگر را به کودک خود یادآوری کنید.
• اگر کودک شما به رفتار بی ادبانه ادامه می‌دهد، عواقبی برای آن در نظر بگیرید که می‌تواند هر چیزی مثل تمرین روش دیگری برای صحبت کردن تا از دست دادن امتیازی مثل استفاده از موبایل، تبلت و امثال اینها باشد.
• از خندیدن و توجه زیاد به کودک خود بپرهیزید. با این کار احتمالاً به طور ناخودآگاه برای گفتار بی ادبانه به او پاداش می‌دهید.
مهارت های گفتگو در کودکان
موارد تأثیرگذار در مهارت های گفتگوی کودکان
در اینجا دو مورد که ممکن است بر نحوه توسعه مهارت های گفتگوی کودکان تأثیرگذار باشد آورده شده است:
• خودگردانی:
این مهارت شامل توانایی مدیریت رفتار و عکس العمل شما در برابر اتفاقات پیرامونتان است. صحبت کردن و گوش دادن بخش مهمی از یادگیری است. کودکان هم زمان با رشد می توانند خودگردانیشان را توسعه دهند.
• خلق و خو: برای مثال، یک کودک با روابط اجتماعی بالا ممکن است بخواهد در هر گفتگویی وارد شود و در گوش دادن مشکل داشته باشد. از سوی دیگر، کودکی که خجالتی است یا با افراد و موقعیت های ناآشنا دیر ارتباط برقرار می‌کند، ممکن است راحت تر گوش کند اما سخت تر پاسخ دهد.
برگرفته:conversation-skills
ترجمه: اکرم شمسی
